Οικονομικά του Δήμου

Η ομάδα εργασίας για το πρόγραμμα της Δημοτικής Κίνησς  ΡΟΔΟ  ΚΟΚΚΙΝΟ επεξεργάσθηκε τις  θέσεις για τα Οικονομικά  του νέου δήμου τους Πόρους-έσοδα-και την διαχείριση του σημερινού συνολικού χρέους  των υφισταμένων δήμων.

Η σημερινή κατάσταση

Η οικονομική κατάσταση του δήμου της Ρόδου που θα λειτουργήσει την 1 Ιανουαρίου 2011 με τη νέα ενιαία μορφή θα περιλαμβάνει τα οικονομικά αδιέξοδα και τα χρέη των δέκα σημερινών δήμων. Είναι γνωστό ότι τα χρέη του σημερινού δήμου της Ρόδου είναι περίπου 42 εκατομμύρια ευρώ. Ο σημερινός Δήμος της Ρόδου έχει το θλιβερό προνόμιο να είναι ο ένατος δήμος στη χώρα με τα μεγαλύτερα ελλείμματα. Το δε συνολικό ποσό όλων των σημερινών δήμων ανέρχεται σύμφωνα με πληροφορίες σε 130 περίπου εκατομ. ευρώ.

Η  οικονομική κατάσταση γίνεται πιό δυσχερής γιατί μιά θεσμική, διοικητική αλλαγή σε όλη τη χώρα όπως είναι το σχέδιο «Καλλικράτης» πρέπει να προσαρμοσθει στις επιταγές του μνημονίου εξασφαλίζοντας μειώσεις εξόδων 500 εκ. το χρόνο.

Μια θεσμική αλλαγή δηλαδή με αποκέντρωση των λειτουργιών του κράτους που θα εξασφάλιζε καλύτερους όρους δημοκρατίας και συμμετοχής των πολιτών σε όσα τους αφορούν τοπικά είναι ήδη υπονομευμένη από τους δύο παράπάνω παράγοντες δηλ. τη διαχρονική κακοδιαχείριση των προηγούμενων δημοτικών αρχών και τους δεσμευτικούς όρους του μνημονίου.

Ολοι γνωρίζουμε ότι οι πόροι που διατίθενται στην Αυτοδιοίκηση υπολείπονται από τις πραγματικές ανάγκες των Δήμων. Αποτελούν το ελάχιστο ποσοστό του 5% όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη των 15 ξεπερνά το 20%. Είναι επίσης δεδομένο ότι το κράτος οφείλει στους δήμους περίπου το 40% των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ). Την ίδια ώρα τα έξοδα των δήμων έχουν αυξηθεί από την αύξηση του ΦΠΑ σε προϊόντα και υπηρεσίες, ενώ με τη μείωση του τέλους παρεπιδημούντων μείωσε περαιτέρω τα έσοδά τους.

Για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής  είναι αναγκαία η φορολογική αποκέντρωση με τη μεταβίβαση φορολογικών πόρων από το κεντρικό κράτος προς τον νέο δήμο λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι ο νέος ενιαίος δήμος του νησιού θα είναι δήμος τριών ταχυτήτων, με περιοχές:  (α) αμιγώς τουριστικές και υπερσυγκέντρωση του τριτογενούς τομέα, (β) ημιαστικές με μεικτή οικονομική δραστηριότητα και (γ) περιοχές ορεινές με αγροτική ως αποκλειστική δραστηριότητα.

Προγραμματικός Προϋπολογισμός του ενιαίου Δήμου Ρόδου με κοινωνικά κριτήρια

Για μιά τοπική ανάπτυξη που θα απαντάει σε τρία κριτήρια:

(α) του ευρύτερου κοινωνικού οφέλους,

(β) της βελτίωσης της ποιότητας ζωής, ιδιαιτέρως των χαμηλότερων εισοδηματικά στρωμάτων,  και

(γ) της αειφορίας θεωρούμε ότι ο νέος δήμος πρέπει να αλλάξει προσανατολισμό.

Γι' αυτό προτείνουμε τη θεσμοθέτηση του «Προγραμματικού Προϋπολογισμού», δηλ. ενός προύπολογισμού συγκεκριμένων προγραμμάτων, δραστηριοτήτων και αποδόσεων και όχι ενός προϋπολογισμού κονδυλίων. Καθε δαπάνη θα αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο πρόγραμμα, σχέδιο ή δράση με σαφείς στόχους και μετρήσιμα αποτελέσματα. Οι αναφορές στον προγραμματικό προϋπολογισμό απαιτείται να έχουν έντονα συμμετοχικά χαρακτηριστικά, δηλ. να έχουν οι κάτοικοι των δημοτικών και των τοπικών κοινοτήτων το δικαίωμα να προσδιορίσουν βάσει των αναγκών τους τη χρήση του δημοτικού χρήματος.

Οι αρχές που πρέπει να διέπουν τη σύνταξη του προϋπολογισμού είναι:

·    Η άριστη τοποθέτηση κεφαλαίων σε συνδυασμό με την ανάλυση κόστους-οφέλους σε κάθε δαπάνη

·     Η μείωση ορισμένων κατηγοριών εσόδων επιβάλει συγκεκριμένες προβλέψεις για την αναπλήρωσή τους.

·    Η ενδεχόμενη υπογραφή δανειακών συμβάσεων θα έχει ως αντικείμενο επενδυτικές δραστηριότητες και απαιτεί ευρύτερες συγκαταθέσεις και αυξημένες πλειοψηφίες  για τη λήψη απόφασης.

·    Η διαφανής και ορθολογική διαχείριση του δημοτικού χρήματος απαιτεί σύγχρονο και ευέλικτο σύστημα διαπαραταξιακού ελέγχου  και ταυτόχρονα έλεγχο από ανεξάρτητη αρχή αυτοδιοίκησης.

Πόροι με ανταποδοτικό και αναδιανεμητικό χαρακτήρα

Ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ)  να αποδίδεται εξ’ ολοκλήρου στον δήμο.

Τα δημοτικά τέλη που επιβαρύνουν τους δημότες να έχουν ανταποδοτικό και αναδιανεμητικό χαρακτήρα, προσφέροντας πρόσθετο κοινωνικό έργο συμβάλοντας άμεσα στην ποιότητα ζωής.

Επιβάλεται η αλλαγή του τρόπου χρέωσης των δημοτικών τελών με κοινωνικά κριτήρια, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την κατάσταση των οικονομικά ασθενέστερων.

Θεσμοθέτηση καταβολής ειδικού τέλους από τις  πρώην δημόσιες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας (ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ), οι οποίες ήδη είναι ανώνυμες εταιρείες, πολυμετοχικές και εισηγμένες στο χρηματηστήριο. Οι εταιρείες αυτές κάνουν επιβλαβή χρήση των δημοτικών χώρων, των οδών  και των πεζοδρομίων για τα δίκτυά τους. Επίσης επιβάλεται να προβλεφθούν έσοδα:

Από την ανακύκλωση, από κάθε είδους νόμιμες διαφημιστικές καταχωρήσεις ή αναρτήσεις σε δημοτικούς και δημόσιους χώρους, από τις επιχερήσεις  που ασκούν οχλούσες δραστηριότητες και κίνητρα μείωσης τελών σε περίπτωση μετακίνησής τους σε περιοχές εκτός των ορίων των οικισμών, και από την επαναφορά του τέλους καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος και ξενοδοχείων στο 2%.

Ο δημοτικός φόρος πρέπει να διατηρηθεί. Προτείνουμε να εφαρμόζεται επί του τζίρου των επιχειρήσεων με ταυτόχρονο εξορθολογισμό και αναπροσαρμογή του ποσοστού πάνω στον οποίο εφαρμόζεται. Μείωση του δημοτικού φόρου μπορεί να υπάρξει ως κίνητρο βιωσιμότητας μικρών τοπικών επιχειρήσεων σε ορισμένες δυσπρόσιτες ορεινές και νησιωτικές περιοχές  Επέκταση του δημοτικού φόρου πρέπει να υπάρξει και για ΔΕΗ, ΟΤΕ, εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, τράπεζες κ.α.

Σχετικά με τις καταλήψεις  δημοσίων χώρων, πεζοδρομίων και  αυθαίρετων κατασκευών, από επιχειρήσεις και ιδιώτες,  απαιτείται  ξεκαθάρισμα βάσει της νομιμότητας. Οι άδειες που θα δοθούν να στηρίζονται στην διαφάνεια και στην αντικειμενικότητα με επιβολή του σχετικού τέλους χρήσης δημόσιου χώρου. Η ορθολογικότερη κατανομή των βαρών πρέπει να επιβαρύνει ορισμένες προνομιούχες κατηγορίες, να μειώσει το τέλος από άλλες και να επιβραβεύσει όσους οικειοθελώς περιορίσουν τις υπερβάσεις ή καταλήψεις.

Αξιοποίηση πόρων από το ΕΣΠΑ  με την άμεση δημιουργία  ομάδας υπηρεσιακών στελεχών του δήμου για την ιεράρχηση των αναγκών, την ολοκληρωμένη σύνταξη των απαραίτητων μελετών και την εξασφάλιση των αδειοδοτήσεεων λαμβανομένων υπ’ όψιν των δυσκολιών από την κατ΄αρχήν έλλειψη εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας του νέου δήμου.

Για την διαμόρφωση μεσοπρόθεσμου προγράμματος βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης  του Δήμου πρέπει:

Αναδιοργάνωση υπηρεσιών και αξιοποίηση προσωπικού του Δήμου. Είναι απαραίτητο η άμεση σύνταξη εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας του νέου δήμου ώστε να λειτουργήσουν επαρκώς  οι οικονομικές υπηρεσίες και  οι υπηρεσίες είσπραξης τελών και εσόδων.

Να υπάρξει διεκδίκηση των απαραίτητων πόρων από τις μεταφερθείσες νέες αρμοδιότητες, να διερευνηθούν αμέσως οι δυνατότητες αναδιαπραγμάτεσης των δανείων των δήμων του νησιού και τέλος πρέπει να υπάρξει ένα σοβαρό συνολικό πρόγραμμα αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών των δήμων, με στόχο την αξιοποίηση του πλεονάζοντος προσωπικού, την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και την εξοικονόμηση οικονομικών πόρων ειδικά από τις λεγόμενες «ανελαστικές δαπάνες», τις πλασματικές υπερωρίες κλπ.